Κόβει προγράμματα και τσεκ της Ελλάδας η αποχώρηση της Βρετανίας

18/07/2017

Γιαννακοπούλου Φανή
Μεγάλες περικοπές στα ποσά που διατίθενται για τα προγράµµατα συνοχής µέσω των διαρθρωτικών ταµείων, για τις άµεσες ενισχύσεις και τις δράσεις αγροτικής ανάπτυξης µέσω κονδυλίων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) θα έχει να αντιµετωπίσει η Ελλάδα µετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και σαν να µην έφταναν οι περικοπές στα αγροτικά κονδύλια της Ελλάδας, θα πρέπει ίσως µετά το περιβόητο Brexit, να ξεχάσουµε  τη δυνατότητα αύξησης του ευρωπαϊκού πακέτου στήριξης που θα δικαιούµασταν ως οικονοµικά αδύναµη περιοχή της Ευρώπης.

Ταυτόχρονα, µε βάση τα σενάρια που κυοφορούνται στις Βρυξέλλες, ο συνολικός προϋπολογισµός των 42 εκατ. ευρώ για τις άµεσες ενισχύσεις των παραγωγών της ΕΕ δεν αποκλείεται να περικοπεί έως και 30%. Με τα σηµερινά δεδοµένα, η χώρα µας αναµένεται να λάβει συνολικά  35 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020 (20 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταµεία και 15 δισ. ευρώ από το Γεωργικό Ταµείο). 

Αξίζει να σηµειωθεί ότι το ποσό αυτό θα αυξανόταν στο επόµενο χρηµατοδοτικό πακέτο για την προγραµµατική περίοδο 2021-2027, λόγω του ότι έχει µειωθεί το ΑΕΠ σε όλες τις ελληνικές περιφέρειες και συνεπώς η χώρα είναι επιλέξιµη ως «Στόχος 1», δηλαδή θεωρείται οικονοµικά ασθενέστερη περιοχή, όπου πρέπει να διοχετευθούν µεγαλύτερα κονδύλια από την ΕΕ.

Ετήσιο δηµοσιονοµικό κενό 12 δισ. ευρώ την νεά προγραµµατική περίοδο

Στη νέα προγραµµατική περίοδο µετά το 2020 και λόγω της επικείµενης αποχώρησης της Μεγάλης Βρετανίας, στον προϋπολογισµό της ΕΕ των 27 προβλέπεται να υπάρξει κενό της τάξης των 10-12 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.  Επιπρόσθετα, η ΕΕ χρειάζεται να εξασφαλίσει πρόσθετα κονδύλια για ν’ αντιµετωπίσει νέες προκλήσεις όπως η άµυνα, η ασφάλεια, η µετανάστευση, ο έλεγχος των συνόρων.
Σύµφωνα µάλιστα µε πληροφορίες της ιστοσελίδας Euractiv.com, που επικαλείται πηγές της Κοµισιόν για τις εν λόγω προκλήσεις, υπολογίζεται ότι απαιτούνται περίπου 15 δισ. ευρώ ετησίως. Ως εκ τούτου είναι προφανές ότι ο προϋπολογισµός της ΚΑΠ είναι από τους πρώτους που έχουν τεθεί στο µικροσκόπιο για...περικοπές.

Μεγάλη θιγµένη και η Γαλλία
Όµως, εκτός από τη Ελλάδα µεγάλη θιγµένη θα είναι και η Γαλλία, η οποία κάνει τη µεγαλύτερη χρήση των πόρων της ΚΑΠ. Πιθανότατα η πρόταση που επεξεργάζεται η Κοµισιόν για συνεισφορά των 27 κρατών µελών στις άµεσες ενισχύσεις µέσω του εγγράφου προβληµατισµού που δηµοσιεύτηκε την περασµένη εβδοµάδα να προκαλέσει σοβαρά προβλήµατα στο νεοεκλεγέντα Γάλλο πρόεδρο, Μανουέλ Μακρόν.
 Με λιγότερα κονδύλια το 2017-2027
Στο σηµείο αυτό υπενθυµίζεται ότι τα περίπου 5 δισ. που λαµβάνει ετησίως η Ελλάδα από ευρωπαϊκά κονδύλια, αντιστοιχούν σε πάνω από 2,7% του ΑΕΠ και έχουν συµβάλει αποφασιστικά τα τελευταία χρόνια στη στήριξη της πραγµατικής οικονοµίας της χώρας. Όµως,  µετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας είναι αµφίβολο αν τα εγκεκριµένα κονδύλια θα δοθούν χωρίς περικοπές το 2019-2020,  ενώ είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν περικοπές στο πακέτο της επταετίας 2017-2027.

Το 2019 ή το 2020, η χρονιά των κρίσιµων αποφάσεων
Και µπορεί η τρέχουσα τουλάχιστον προγραµµατική περίοδος της ΚΑΠ να κυλίσει οµαλά, αλλά µετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας η απώλεια κονδυλίων θα είναι στην ηµερήσια διάταξη µε την Κοµισιόν να απαιτεί εξοικονόµηση πόρων. Με βάση τα όσα συζητώνται οι περικοπές θα ξεκινήσουν το 2020 αν το Brexit γίνει οµαλά, µε συµφωνία των δύο πλευρών για πληρωµές από πλευράς Μεγάλης Βρετανίας, ή από το 2019 αν η αποχώρηση γίνει χωρίς συµφωνία.


Ιστορικές αλλαγές στη βρετανική γεωργία

Στην πιο µεγάλη φάση αναδιάρθρωσης µετά την αποκατάσταση της ειρήνης το 1945 θα εισέλθει η βρετανική γεωργία, όπως σηµείωσε µε σχετική ανακοίνωση στις 3 Ιουλίου η Ένωση Αγροτικών Αξιών της χώρας (CAAV). Επιπλέον, ο Τζέρεµι Μούντι, γενικός γραµµατέας και οικονοµικός σύµβουλος στην CAAV, τόνισε ότι «το Brexit θα επιταχύνει τις αλλαγές που εδώ και δεκαετίες προωθούνται στον αγροτικό τοµέα της χώρας. Οπότε η αγροτική βιοµηχανία καλείται να κοιτάξει µπροστά µε στόχο τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας του κλάδου στο διεθνές εµπόριο».
«Οι Βρετανοί αγρότες θα πρέπει να αποφασίσουν αν παράγουν εµπορεύµατα, οπότε θα πρέπει να εστιάσουν σκληρά στη µείωση του κόστους παραγωγής και στη βελτίωση της αποδοτικότητάς τους», συνεχίζει ο ίδιος.
Με το 55% του συνολικού εισοδήµατος των Βρετανών αγροτών να προέρχεται από επιδοτήσεις της ΚΑΠ και µε την αξία της γης να καταρρέει στο -30% µετά το Brexit, το µέλλον για τη βρετανική γεωργία προµηνύεται δυσοίωνο. Το µόνο σίγουρο, θα πάψουν να βασίζονται σε κονδύλια από Βρυξέλλες.


Σενάρια για περικοπή ως 30% της ενιαίας ενίσχυσης

Αν τελικά τα 27 κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης µετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας, επιλέξουν να µεταβούν στο σύστηµα της συγχρηµατοδότησης του Πρώτου Πυλώνα των άµεσων ενισχύσεων που πρότεινε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτό θα σηµάνει µια εξοικονόµηση των δαπανών στο προϋπολογισµό της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της τάξης των 7,5-13,5 δισ. ευρώ το χρόνο.
Αυτό  τουλάχιστον, υποστηρίζει νέα µελέτη που εκπόνησαν οι αναλυτές της έγκριτης ιστοσελίδας  Agra Europe.
Πιο αναλυτικά, το ακριβές ύψος της εξοικονόµησης πόρων θα εξαρτηθεί από το πιο σενάριο συγχρηµατοδότησης µετά το 2020 θα επιλεγεί, δηλαδή ποιό θα είναι τα ποσοστό συµµετοχής των κρατών µελών και ποιο της Κοµισιόν, όπως σηµειώνουν οι Ευρωπαίοι αναλυτές.
Ωστόσο, σύµφωνα µε πρώτες εκτιµήσεις του Agra Europe, και τις πληροφορίες που ανακύπτουν ενδεχοµένως ο προϋπολογισµός των 42 εκατ. ευρώ για τις άµεσες ενισχύσεις των παραγωγών της ΕΕ ενδέχεται να περικοπεί έως και 30%.

Φόρμουλα συνδρομής των κρατών μελών στις ενισχύσεις του α’ πυλώνα μετά το 2020


Τη µερική συγχρηµατοδότηση από τους εθνικούς προϋπολογισµούς των άµεσων ενισχύσεων των αγροτών θέτει πλέον και επίσηµα στο τραπέζι των συζητήσεων για τη µετά το 2020 εποχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Κοµισιόν µε το έγγραφο-φωτιά, το οποίο αποκάλυψε πρώτη στο προηγούµενο φύλλο της η Agrenda. Η άλλη εναλλακτική που προτείνεται είναι να περικοπούν οι άµεσες ενισχύσεις προς τις µεγάλες αγροτικές εκµεταλλεύσεις.

Έλλειµµα περί των 20 δισ. ευρώ
Σύµφωνα µε το έγγραφο που δηµοσιοποίησε η Κοµισιόν, το Brexit θα  αφήσει στον προϋπολογισµό «τρύπα»  της τάξης των 10-11 δισ. ευρώ ετησίως. Εάν στο ποσό αυτό προστεθούν τα πρόσθετα χρήµατα που θα απαιτηθούν τα επόµενα χρόνια για την ευρωπαϊκή άµυνα και το προσφυγικό, τότε το έλλειµµα θα φτάσει και µπορεί να ξεπεράσει τα 20 δισ. ευρώ ετησίως.
Να σηµειωθεί πώς σύµφωνα µε µια έκθεση από τη Βουλή των Λόρδων της Μεγάλης Βρετανίας νωρίτερα φέτος η βρετανική συνεισφορά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισµό υπολογίζεται στο 12%.

Προς ένα ακριβό διαζύγιο

Το κενό χρηµατοδότησης και η πιθανότητα µιας µεγάλης πολιτικής µάχης για το πώς θα γεµίσει αποτελούν κινητήριο µοχλό των προσπαθειών των κρατών µελών να πληρώσει «ακριβά» η Βρετανία το διαζύγιο µε την ΕΕ.

Σίγουρες οι µειώσεις κονδυλίων της ΚΑΠ στα 4 από τα 5 σενάρια

Όµως, πιο εφικτό φαντάζει να προχωρήσει ο γραφειοκρατικός µηχανισµός των Βρυξελλών σε περικοπές. Πιο αναλυτικά, το έγγραφο ορίζει πέντε «σενάρια» ευρείας µεταρρύθµισης, συµπεριλαµβανοµένων µειώσεων του προϋπολογισµού, την εγκαθίδρυση ενός συστήµατος όπου οµάδες κρατών µελών θα καθιερώσουν κοινά δοχεία χρήµατος για συγκεκριµένα έργα και ένα «ριζικό επανασχεδιασµό». Συγκεκριµένα, οι επιπτώσεις στην ΚΑΠ στα τέσσερα από τα πέντε σενάρια που προτείνει η Κοµισιόν έχουν να κάνουν µε µείωση χρηµατοδότησης. Όπως ανέφερε ο Επίτροπος προϋπολογισµού και ανθρωπίνων πόρων Γκίντερ Έτινγκερ από τις Βρυξέλλες: «Μια µεγάλη χώρα θα αποχωρίσει και πρέπει να κοιτάξουµε να αλλάξουµε τα κόστη και να κάνουµε περικοπές. Μπορούµε είτε να ξοδεύουµε λιγότερα είτε να βρούµε νέες πηγές χρηµατοδότησης. Το πιο πιθανό είναι η ΕΕ να προχωρήσει σε περικοπές και να αλλάξει προτεραιότητες για να τα βγάλει πέρα».
Σηµειώνεται, τέλος, ότι τα ζητήµατα που θίγονται στο έγγραφο προβληµατισµού, βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης που ξεκίνησε την 1η Μαρτίου µε τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής για το µέλλον της Ευρώπης.


Πάνω από 70% του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού για την ΚΑΠ

Ο προϋπολογισµός της ΕΕ, για το 2016 αγγίζει τα 155 δισ. ευρώ, αποτελεί συχνά πεδίο εντάσεων στο µπλοκ των 28, λόγω των διαφορών µεταξύ των συνεισφορών και του επιπέδου απορρόφησης µεταξύ των κρατών-µελών. Το 70% και πλέον αφορά αγροτικές και περιφερειακές χρηµατοδοτήσεις.
Την τρέχουσα περίοδο, η ΚΑΠ θα κινητοποιήσει 400 δισ. για χρηµατοδότηση µέτρων αγοράς και άµεσων ενισχύσεων, προγραµµάτων αγροτικής ανάπτυξης αλλά και προώθησης βιώσιµης γεωργίας.

πηγη:www.agronews.gr