3) ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΒΟΤΑΝΩΝ Τ - Χ

Υοσκύαμος
Ισχυρό παυσίπονοΓνωστός και ως «μαύρος». Χρειάζεται προσοχή στη χρήση του, καθώς -όπως κάθε δραστικό φάρμακο- έχει και ανεπιθύμητες ενέργειες. Είναι ισχυρό παυσίπονο και καταπραϋντικό, αλλά σε μεγαλύτερες ποσότητες γίνεται ναρκωτικό. Εχει δράση κατά της κήλης, των αιμορροΐδων και της αιμορραγίας.

Υοσκύαμος: Ισχυρό παυσίπονο. Γνωστός και ως «μαύρος». Χρειάζεται προσοχή στη χρήση του, καθώς -όπως κάθε δραστικό φάρμακο- έχει και ανεπιθύμητες ενέργειες. Είναι ισχυρό παυσίπονο και καταπραϋντικό, αλλά σε μεγαλύτερες ποσότητες γίνεται ναρκωτικό. Εχει δράση κατά της κήλης, των αιμορροΐδων και της αιμορραγίας.

Υσωπος
Καθαρίζει χολή και νεφρούς
Αυτοφυής θάμνος, με λογχοειδή φύλλα και βιολετί άνθη. Περιορίζει τις παθολογικές εκκρίσεις και το αφέψημα βοηθά ανθρώπους με προβλήματα στο αναπνευστικό (άσθμα, βρογχίτιδα). Συμβάλλει στον καθαρισμό λίθων από τη χολή και τους νεφρούς, καθώς και στην αντιμετώπιση διαστρεμμάτων.
Τσουκνίδα
Αφροδισιακή και αντιδιαβητική
Το πολύ συνηθισμένο αυτό φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Είναι εξαιρετικά χρήσιμο στην υγεία, χάρη στην περιεκτικότητά του σε πολύτιμα συστατικά. Βοηθά στους ρευματισμούς και την ισχιαλγία, είναι αφροδισιακό, καθαρτικό και διουρητικό. Εχει δράση στον διαβήτη, συμβάλλει στην επούλωση τραυμάτων από μαχαίρι, διαλύει το ουρικό οξύ, συμβάλλει στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην αντιμετώπιση παθήσεων της ουροδόχου κύστης και της νεφρολιθίασης.

Τσουκνίδα: Αφροδισιακή και αντιδιαβητική.

Το πολύ συνηθισμένο αυτό φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Είναι εξαιρετικά χρήσιμο στην υγεία, χάρη στην περιεκτικότητά του σε πολύτιμα συστατικά. Βοηθά στους ρευματισμούς και την ισχιαλγία, είναι αφροδισιακό, καθαρτικό και διουρητικό. Εχει δράση στον διαβήτη, συμβάλλει στην επούλωση τραυμάτων από μαχαίρι, διαλύει το ουρικό οξύ, συμβάλλει στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην αντιμετώπιση παθήσεων της ουροδόχου κύστης και της νεφρολιθίασης.

Φλαμουριά
Τονώνει δέρμα και μαλλιά
Το αφέψημά της -γνωστό και ως τίλιο- είναι αντιβηχικό, καταπραϋντικό και σπασμολυτικό. Περιορίζει τις παθολογικές εκκρίσεις, ανακουφίζει από τους ρευματισμούς, τη δυσκοιλιότητα και την απόφραξη του ήπατος και της σπλήνας. Η εξωτερική χρήση βελτιώνει την εμφάνιση του δέρματος και τονώνει τα μαλλιά. Το τίλιο είναι, επίσης, διουρητικό, και θεωρείται ότι προλαμβάνει την αρτηριοσκλήρωση και την υπέρταση.
Φλόμος
Για τις παθήσεις του εντερικού
Εχει καταπραϋντικές, μαλακτικές και αντισπασμωδικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται κυρίως τα φύλλα και τα άνθη του. Συστήνεται για τις παθήσεις του εντερικού σωλήνα και των ουροφόρων οδών. Θεωρείται δραστικό κατά της πνευμονικής και γαστροεντερικής διαταραχής, του βήχα, της αιμόπτυσης και των ανωμαλιών της ουρικής έκκρισης.
Φούσκα
Καθαρτικό και διουρητικό
Δεν χρησιμοποιείται ευρέως γιατί η αποτελεσματικότητά της είναι μικρή και συνήθως αντικαθίσταται από άλλα βότανα. Παρ' όλ' αυτά, συστήνεται ως καθαρτικό, υπακτικό και διουρητικό. Επίσης, η φούσκα έχει και στυπτικές ιδιότητες.
Φραουλιά
Ευεργετική για ρευματισμούς
Είναι ευεργετική στους ρευματισμούς, τις πέτρες των νεφρών, τις παθήσεις του ύπατος και την ποδάγρα. Ο χυμός της είναι αποτοξινωτικός. Αλκαλοποιεί το αίμα και περιποιείται το ξηρό δέρμα ενώ το αφέψημα από τα φύλλα και τις ρίζες της είναι διουρητικό και στυπτικό. Είναι ορεκτική, ωφελεί στην αναιμία, την υπόταση, το άσθμα και τη χολή.
Χελιδόνιο
Σπασμολυτικό -δηλητηριώδες
Ενισχύει τη λειτουργία του συκωτιού και καθαρίζει το αίμα. Είναι αποτελεσματικό για τις λοιμώξεις και τις πέτρες της χολής, τον ίκτερο, τις αιμορροΐδες, τους πόνους κατά την ούρηση αλλά και το βουητό στα αυτιά. Δρα σπασμολυτικά αλλά σε μεγάλες δόσεις είναι δηλητηριώδες και ισχυρό καθαρτικό του πεπτικού συστήματος. Η εξωτερική χρήση του συνίσταται για μυρμηγκιές, κάλους, έρπη, κρεατοελιές και παθήσεις των ματιών, όπως καταρράκτη.
Χρένο
Πλούσιο σε βιταμίνες
Πλούσιο σε βιταμίνες Β1, Β2, Β6 και C, το χρένο συστήνεται για τις αντιρρευματικές, αντιβιοτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν κατά των αναπνευστικών παθήσεων, του σκορβούτου, του βήχα και των ρευματισμών.
Χρυσάνθεμο
Προστατεύει το εντερικό
Δρα ως ανθελιμινθικό φάρμακο που σκοτώνει τους σκώληκες οι οποίοι αναπτύσσονται στον εντερικό σωλήνα. Παράγει αιθέριο έλαιο που περιέχει μεταξύ άλλων θουιόνη -όπως η αψιθιά-, καμφορά και βορνεόλη.
Τσάι - Χαμομήλι - Φασκόμηλο - Φλισκούνι
Ροφήματα με ευεργετική δράση
Τσάι: Εύγευστο, τονωτικό, χαρίζει και ευεξία
Το τσάι είναι το ρόφημα που έρχεται δεύτερο σε κατανάλωση μετά το νερό. Δεν είναι τυχαίο, αφού έχει ευχάριστη γεύση, είναι καλό τονωτικό και παρέχει αίσθηση ευεξίας, με αποτέλεσμα να μην απουσιάζει από σχεδόν κανένα ελληνικό σπίτι. Φυτό ιθαγενές της Νοτιοανατολικής Ασίας, αγαπημένο των Αγγλων, το τσάι καταναλώθηκε για πρώτη φορά το 2700 π.Χ στην Κίνα, όπου θεωρούσαν ότι έχει θεϊκές ιδιότητες επειδή προκαλεί αϋπνία. Από την Κίνα διαδόθηκε στην Ιαπωνία και σε άλλες χώρες της ασιατικής ηπείρου, ενώ κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα έφτασε στην Ευρώπη μέσω της Πορτογαλίας.
Πλούσιο σε ευεργετικές ιδιότητες, με κυρίαρχα τα αντιοξειδωτικά του χαρακτηριστικά, το πράσινο τσάι θεωρείται ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου καθώς καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, ενώ η κατανάλωσή του μαζί με φλούδα από λεμόνι ενισχύει τις ιδιότητές του.
Σύμφωνα με τους βοτανολόγους, επάλειψη του δέρματος με πράσινο τσάι προστατεύει από ηλιακά εγκαύματα.
Το μαύρο τσάι περιέχει αλκαλοειδή, όπως καφεΐνη, φλαβονοειδή, βιταμίνες Β, C, καροτίνη, προβιταμίνη Α, αιθέριο έλαιο, ένζυμα, οργανικά οξέα, κάλιο, μαγγάνιο και άλλες ουσίες.
Παράλληλα, καταπολεμά την πρόωρη γήρανση, ρυθμίζει την κακή χοληστερίνη και την ποσότητα σακχάρου στο αίμα, αποτοξινώνει τον οργανισμό και βοηθά τη λειτουργία της καρδιάς.
Το τσάι αναπληρώνει τα υγρά του σώματος, τονώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου, διεγείρει το νευρικό σύστημα λόγω της καφεΐνης που περιέχει και προκαλεί ευεξία.
Προστατεύει και τα δόντια
Χάρη στο φθόριο που περιέχει προστατεύει τα δόντια από την ουλίτιδα, την τερηδόνα και την οδοντική πλάκα, ενώ βοηθά ως λιποδιαλυτικό και όσους θέλουν να αδυνατίσουν. Επίσης, συστηματική κατανάλωση του εγχύματός του προτείνεται στις γυναίκες κατά της οστεοπόρωσης.
Ενα φλιτζάνι τσάι με το βραδινό φαγητό θεωρείται ότι περιορίζει τις επιπλοκές στα πολυμεταγγιζόμενα άτομα που πάσχουν από μεσογειακή αναιμία. Παρά την ευεργετική δράση του τσαγιού στην υγεία, θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση.
Η υπερβολική δόση μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση, ταχυκαρδία, αίσθημα αδυναμίας, νευρικότητα, αϋπνία και εντερικές διαταραχές.
Χαμομήλι
Το απόλυτο χαλαρωτικό
Αφιερωμένο στον θεό Ηλιο, ο οποίος κατά τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο γιατρός των μολυσματικών νόσων, το χαμομήλι ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιούνταν από τους Ελληνες και τους Ρωμαίους ως φάρμακο χάρη στις ηρεμιστικές και αντισηπτικές του ιδιότητες.
Από τα άνθη του, με απόσταξη, λαμβάνεται το αιθέριο έλαιο χαμομηλιού που έχει βαθύ μπλε χρώμα, ενώ το φυτό αυτό περιέχει, επίσης, φλαβονοειδή, κουμαρίνες, χολίνη, πυρίτιο, άλατα ασβεστίου, μαγνησίου και καλίου. Οι βασικές ιδιότητες που έχει το τσάι από χαμομήλι είναι αντιβακτηριδιακές, χαλαρωτικές και αντιφλεγμονώδεις. Ερευνητές ανακάλυψαν ότι βοηθά στο κρυολόγημα και στις κράμπες της περιόδου, ενώ είναι γνωστό ότι καταπολεμά τους ιούς και το έλκος.
Το χαμομήλι καταναλώνεται ευρέως ως χαλαρωτικό για την επίτευξη ηρεμίας και γι' αυτό συστήνεται για παθήσεις νευρικής φύσεως και ημικρανίες, ενώ παράλληλα έχει αντισπασμωδικές δράσεις και μειώνει τους γυναικείους πόνους λόγω περιόδου.
Παράλληλα, έχει αντιπηκτικές ιδιότητες, μειώνει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων και έχει εξωτερικά αντιαλλεργική δράση.
Το έγχυμα χαμομηλιού σε εξωτερική χρήση τονώνει τα μαλλιά, ενώ το μπάνιο με αυτό αποβάλλει το στρες.
Παρότι το τσάι χαμομηλιού καταναλώνεται ευρέως, οι επιστήμονες εξακολουθούν να ανακαλύπτουν διαρκώς νέα στοιχεία σχετικά με τις ωφέλιμες ουσίες που περιέχει. Η κατάχρησή του, όμως, θα πρέπει να αποφεύγεται.
Φασκόμηλο
Σε μεγάλες δόσεις καταπολεμά την εφίδρωση
Το φασκόμηλο είναι ένα από τα φυτά που χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα για διάφορες χρήσεις. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το έδιναν στις γυναίκες επειδή πίστευαν ότι θα μπορούσαν να κάνουν παιδιά πιο εύκολα. Οι Aραβες του απέδιδαν σημαντικότατες θεραπευτικές ιδιότητες χρησιμοποιώντας τη φράση «Πώς μπορεί ο άνθρωπος να πεθάνει όταν έχει στον κήπο του φασκόμηλο;».
Οι ιδιότητες της φασκομηλιάς εκθειάστηκαν από τον Θεόφραστο, τον Ιπποκράτη, τον Γαληνό, τον Αέτιο και τον Διοσκουρίδη. Επιπλέον, οι Λατίνοι την αποκαλούσαν «ιερό φυτό», ενώ οι βοτανολόγοι της Σχολής του Σαλέρνο έλεγαν ότι δεν υπάρχει καλύτερο φάρμακο κατά του θανάτου από τη φασκομηλιά. Οι Κινέζοι τέλος, οι οποίοι την έμαθαν από τους Ολλανδούς, την είχαν σε τόσο μεγάλη εκτίμηση ώστε αντάλλαζαν δύο κιβώτια του φημισμένου τσαγιού τους με ένα κιβώτιο φασκομηλιάς.
Ηπιο χαρακτηριστική θεραπευτική ιδιότητα του φασκόμηλου είναι ότι παρεμποδίζει την εφίδρωση. Η δράση του αυτή ξεκινά δύο ώρες μετά τη χορήγηση του αφεψήματος και μπορεί να κρατήσει πολλές ώρες.
Το παράδοξο είναι, πάντως, ότι η εφίδρωση παρεμποδίζεται μόνο με τη χορήγηση μεγάλων δόσεων. Αντίθετα, όταν ο άνθρωπος λαμβάνει φασκόμηλο σε πιο ελεγχόμενες δόσεις έχει την τάση να ιδρώνει περισσότερο.
Η εξήγηση για αυτό είναι ότι με τις μικρές δόσεις ρυθμίζεται η κυκλοφορία, κάτι που έχει άμεση επίδραση στη λειτουργία του δέρματος.
Ενισχύει τη μνήμη
Αντίθετα, με τις μεγάλες δόσεις τονώνεται ο οργανισμός και καταπολεμούνται η γενική εξασθένηση και εξάντληση, συμπτώματα των οποίων είναι οι άφθονοι ιδρώτες.
Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται επίσης κατά πολλών άλλων παθήσεων και συμπτωμάτων.
Μεταξύ αυτών είναι η ατονία των πεπτικών οδών, η δυσπεψία, οι διάρροιες, ο χρόνιος βήχας, ο εμετός, ο νευρικός ίλιγγος και οι χρόνιοι ρευματισμοί.
Χορηγείται επίσης ως αντιαιμορραγικό και στυπτικό καθώς και ως γενικό τονωτικό του πεπτικού συστήματος.
Το φασκόμηλο, τέλος, ρυθμίζει την έμμηνη λειτουργία και είναι εξαιρετικό τονωτικό της μνήμης.
Επειδή, πάντως, είναι θερμαντικό και διεγερτικό, το φασκόμηλο αντενδείκνυται σε άτομα πληθωρικά και υπερτασικά.
Φλισκούνι
«Ανοίγει» το αναπνευστικό
Το φλισκούνι είναι ένα πολυετές φυτό που έχει μεγάλες ομοιότητες τόσο στη μυρωδιά όσο και στα συστατικά με την κοινή μέντα. Ευδοκιμεί στο βόρειο ημισφαίριο και φυτρώνει κατά μήκος των ποταμών, των υγροτόπων και των ελών. Στην Ελλάδα απαντάται σε μέρη που υπάρχουν νερά και ρυάκια.
Η μέντα η υδροχαρής, όπως είναι η επιστημονική ονομασία του, μαζεύεται δύο φορές τον χρόνο πριν την άνθηση και τα μέρη που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των σκευασμάτων είναι τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές.
Τα φύλλα του φυτού περικλείουν ένα αιθέριο έλαιο που μοιάζει με την καμφορά αλλά δεν περιέχει μεντόλη όπως συμβαίνει με την κοινή μέντα. Τα άλλα σημαντικά συστατικά που περιέχονται στο φλισκούνι είναι η τανίνη και οι ρητίνες. Το φλισκούνι είναι σπασμολυτικό, αντιφυσητικό, χολαγωγό και αντιδιαρροϊκό. Γενικά όμως λόγω της παράλληλης δράσης του αιθέριου ελαίου και της τανίνης θεωρείται το πιο περιεκτικό σε συστατικά φυτό από όλα τα μεντοειδή.
Για τον λόγο αυτό συστήνεται μεταξύ άλλων ως αποχρεμπτικό κατά των βρογχικών κατάρρων και χρησιμοποιείται ευρέως στη λαϊκή ιατρική κατά του άσθματος. Είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους αφού «ανοίγει» τις αναπνευστικές οδούς. Παλαιότερες γενιές γιατρών σύστηναν το φλισκούνι και για τη θεραπεία άλλων παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος όπως ο κοκίτης. Πίστευαν επίσης ότι το φυτό έχει εξαιρετικές εμμηναγωγές ιδιότητες.
εθνος: