Σημεία συνέντευξης Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Καθηγητή Αθανάσιου Τσαυτάρη, στο Ρ/Φ Αθήνα 9.84 και
στο δημοσιογράφο Τάκη Καμπύλη
«Τίποτα δεν είναι δύσκολο και τίποτα δεν είναι αδύνατο, άμα υπάρχει μεράκι και όρεξη»
Για την ενίσχυση της γεωργίας με ανθρώπινο δυναμικό
Ο ανθρώπινος πόρος στη γεωργία και στην
Περιφέρεια γενικότερα, είναι αυτή τη στιγμή ο πιο περιοριστικός πόρος
στην ανάπτυξη της. Υπάρχει ένα ποσοστό ανθρώπων στην Περιφέρεια και στα
χωριά, αλλά αν δει κάποιος την ηλικιακή κατανομή, θα δει ότι νέοι,
ενεργοί αγρότες είναι πάρα πολύ λίγοι. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που
παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη. Στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας είδαμε
τα στοιχεία που έδειχναν ότι μόνο το 6% των ανθρώπων της γεωργίας είναι
κάτω των 35 ετών. Γι’ αυτό αποφάσισαν, και στην τρέχουσα προγραμματική
περίοδο, αλλά και στη νέα ΚΑΠ που έρχεται από την 1-1-2014, 2% του
συνολικού προϋπολογισμού της ΚΑΠ να δοθεί για την ενίσχυση του
ανθρωπίνου δυναμικού στη γεωργία. Δηλαδή να υποστηριχθούν νέοι άνθρωποι
να στρέψουν την προσοχή τους στον παραγωγικό τομέα της γεωργίας.
Δημοσιογράφος : Κι εδώ υπάρχει ένα μύθος, ότι λεφτά δεν υπάρχουν. Αλλά τα Κοινοτικά Κονδύλια έχουν αυξηθεί.
Υπουργός:
Φυσικά. Είναι λάθος αυτό που πιστεύει ο κόσμος και χαίρομαι που το
τονίζετε κι εσείς. Γιατί πολλοί πιστεύουν ότι με τη λήξη του 2013,
δηλαδή με τη λήξη της τρέχουσας περιόδου, τελειώνουν και τα χρήματα
υποστήριξης στη γεωργία. Αυτό είναι μεγάλο λάθος και λειτουργεί και
αποτρεπτικά για τους νέους ανθρώπους να στρέψουν την προσοχή τους προς
την περιφέρεια και τη γεωργική ανάπτυξη. Θα υπάρξουν κονδύλια και με τη
νέα ΚΑΠ. Όλη η Ευρώπη κάνει πλέον σύνθημα της να ενισχυθεί η αγροτική
παραγωγική διαδικασία, προκειμένου να γίνουμε αυτάρκεις σε τρόφιμα.
Υποστηρίξτε το «Food Security», διασφαλίστε τρόφιμα για τους Ευρωπαίους.
Μπορεί να έχουμε λεφτά στο μέλλον, αλλά αν δεν έχουμε δικά μας τρόφιμα
μπορεί με τα λεφτά μας να μη μπορούμε να βρούμε τρόφιμα στη Διεθνή
Αγορά. Γι’ αυτό και κάνει στροφή η Ευρώπη και λέει ότι θα συνεχίσει την
υποστήριξη της γεωργίας, για να σιγουρέψει τη διατροφή και την επάρκεια
σε τρόφιμα για τους Ευρωπαίους.
Και οι κλιματικές αλλαγές φέρνουν αυτά τα σκαμπανεβάσματα, αλλά και η πληθυσμιακή έκρηξη, όπως στην Κίνα και την Ινδία όπου από μόνες τους έχουν πληθυσμό 2,7 δις. Ένας στους τρεις κατοίκους της γης κατοικούν σε αυτά τα δύο μέρη. Αυτοί, λοιπόν, έχουν τεράστιες απαιτήσεις για τρόφιμα και επιπλέον, ένεκα της οικονομικής τους ανάπτυξης, ειδικά στην Κίνα, έχουν και γιγάντια αγοραστική δύναμη. Δεν είναι «φτωχός συγγενής» η Κίνα. Μπορεί να συναγωνιστεί την Ευρώπη σε μια διεθνή αγορά. Να πάει, δηλαδή, στην Αργεντινή και να πει «πόσο πουλάς τη σόγια σου στην Ευρώπη 0.45; 0.55 στην αγοράζω εγώ» και να ψάχνει η Ευρώπη να αγοράσει 1 κιλό σόγια για να ταΐσει τα ζώα της.
Επίσης ένα πρωί η Αμερική είπε ότι «όλη την παραγωγή μου καλαμποκιού την κάνω βιοκαύσιμο» και σκεφτείτε ότι το 1/3 της αμερικάνικης παραγωγής εξάγονταν στην Ευρώπη κυρίως για ζωοτροφή.
Να λοιπόν κάποιες αλλαγές που χωρίς να τις ορίζει η Ευρώπη την επηρεάζουν. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Δεν μπορεί για τόσο σημαντικά αγαθά, για τη διατροφή του Ευρωπαίου, για τη διατροφή των ζώων, να είναι η Ευρώπη ετεροεξαρτώμενη.
Δημοσιογράφος: Πως μπορεί το Κράτος να βοηθήσει ένα νέο άνθρωπο που θέλει να ενταχθεί στη γεωργία;
Και οι κλιματικές αλλαγές φέρνουν αυτά τα σκαμπανεβάσματα, αλλά και η πληθυσμιακή έκρηξη, όπως στην Κίνα και την Ινδία όπου από μόνες τους έχουν πληθυσμό 2,7 δις. Ένας στους τρεις κατοίκους της γης κατοικούν σε αυτά τα δύο μέρη. Αυτοί, λοιπόν, έχουν τεράστιες απαιτήσεις για τρόφιμα και επιπλέον, ένεκα της οικονομικής τους ανάπτυξης, ειδικά στην Κίνα, έχουν και γιγάντια αγοραστική δύναμη. Δεν είναι «φτωχός συγγενής» η Κίνα. Μπορεί να συναγωνιστεί την Ευρώπη σε μια διεθνή αγορά. Να πάει, δηλαδή, στην Αργεντινή και να πει «πόσο πουλάς τη σόγια σου στην Ευρώπη 0.45; 0.55 στην αγοράζω εγώ» και να ψάχνει η Ευρώπη να αγοράσει 1 κιλό σόγια για να ταΐσει τα ζώα της.
Επίσης ένα πρωί η Αμερική είπε ότι «όλη την παραγωγή μου καλαμποκιού την κάνω βιοκαύσιμο» και σκεφτείτε ότι το 1/3 της αμερικάνικης παραγωγής εξάγονταν στην Ευρώπη κυρίως για ζωοτροφή.
Να λοιπόν κάποιες αλλαγές που χωρίς να τις ορίζει η Ευρώπη την επηρεάζουν. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Δεν μπορεί για τόσο σημαντικά αγαθά, για τη διατροφή του Ευρωπαίου, για τη διατροφή των ζώων, να είναι η Ευρώπη ετεροεξαρτώμενη.
Δημοσιογράφος: Πως μπορεί το Κράτος να βοηθήσει ένα νέο άνθρωπο που θέλει να ενταχθεί στη γεωργία;
Υπουργός:
Βοηθούμε ποικιλότροπα και να μου επιτρέψετε να σας περιγράψω αυτές τις
δράσεις που κάνουμε. Πρώτα από όλα μια δράση για τους Νέους Αγρότες,
αφορά σε αγρότες που είναι ήδη στην Περιφέρεια και θέλουμε να τους
ενισχύσουμε ώστε να παραμείνουν κι εκείνοι με τη σειρά τους να
ενισχύσουν την επιχείρηση του πατέρα τους, του παππού τους. Θα
υποστηρίξουμε περίπου 10.000 τέτοιους ανθρώπους να μείνουν στο χωριό
τους και να δραστηριοποιηθούν στον αγροτικό τομέα.
Δεύτερον, με το πρόγραμμα διανομής γης προσπαθήσαμε να στρέψουμε την προσοχή νέων από τα αστικά κέντρα προς το γεωργικό τομέα. Αν δεν έχουν γη, να τους δώσουμε εμείς με το «πρόγραμμα διανομής γης», όπου μπορεί ένα μεμονωμένο άτομο ή μέχρι και τέσσερις μαζί να συνεταιριστούν και να πάρουν από 25 στρέμματα. Προτεραιότητα μας ήταν να δώσουμε γη σε νέους γεωτεχνικούς, δηλαδή μορφωμένους ανθρώπους που τελείωσαν ΑΕΙ, γεωπόνους, δασολόγους ή κτηνίατρους ή τελείωσαν ΤΕΙ Φυτικής, Ζωικής Παραγωγής. Θέλαμε με τον τρόπο αυτό οι ίδιοι οι άνθρωποι που έχουν τη γνώση να τη μεταφέρουν στην παραγωγική διαδικασία. Δώσαμε σε περίπου 4.000 άτομα γη. Το πρόγραμμα περπάτησε καλά αν κι έχουμε βέβαια κάποιες δυσλειτουργίες.
Κάποιοι περίμεναν να πάρουν γη στην οποία θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν για παράδειγμα δέντρα, αλλά αυτή η γη δεν ήταν η καταλληλότερη γι’ αυτό ή άλλη γη για παράδειγμα ήταν καταλληλότερη για κτηνοτροφία.
Η μεγάλη πρόκληση είναι να απευθυνθούμε σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ιδιαίτερα των αστικών περιοχών, που δεν τους ικανοποιεί ούτε το περιβάλλον δουλειάς, ούτε η ζωή στην πόλη και θέλουν επιστρέψουν στα χωριά τους, να δουν το σπίτι τους ή τα λίγα χωράφια που τους άφησε ο πατέρας τους, να ξαναδραστηριοποιηθούν στην κτηνοτροφία, στο θερμοκήπιο, στην οικογενειακή επιχείρηση. Εκεί κάνουμε μεγάλη προσπάθεια να δούμε πως μπορεί με τα χρήματα από τα κοινοτικά ταμεία να βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι, να ριζώσουν και να ζήσουν την οικογένεια τους, αλλά και να συμβάλουν στην αγροτική οικονομία και την ανάπτυξη του τόπου.
Δεύτερον, με το πρόγραμμα διανομής γης προσπαθήσαμε να στρέψουμε την προσοχή νέων από τα αστικά κέντρα προς το γεωργικό τομέα. Αν δεν έχουν γη, να τους δώσουμε εμείς με το «πρόγραμμα διανομής γης», όπου μπορεί ένα μεμονωμένο άτομο ή μέχρι και τέσσερις μαζί να συνεταιριστούν και να πάρουν από 25 στρέμματα. Προτεραιότητα μας ήταν να δώσουμε γη σε νέους γεωτεχνικούς, δηλαδή μορφωμένους ανθρώπους που τελείωσαν ΑΕΙ, γεωπόνους, δασολόγους ή κτηνίατρους ή τελείωσαν ΤΕΙ Φυτικής, Ζωικής Παραγωγής. Θέλαμε με τον τρόπο αυτό οι ίδιοι οι άνθρωποι που έχουν τη γνώση να τη μεταφέρουν στην παραγωγική διαδικασία. Δώσαμε σε περίπου 4.000 άτομα γη. Το πρόγραμμα περπάτησε καλά αν κι έχουμε βέβαια κάποιες δυσλειτουργίες.
Κάποιοι περίμεναν να πάρουν γη στην οποία θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν για παράδειγμα δέντρα, αλλά αυτή η γη δεν ήταν η καταλληλότερη γι’ αυτό ή άλλη γη για παράδειγμα ήταν καταλληλότερη για κτηνοτροφία.
Η μεγάλη πρόκληση είναι να απευθυνθούμε σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ιδιαίτερα των αστικών περιοχών, που δεν τους ικανοποιεί ούτε το περιβάλλον δουλειάς, ούτε η ζωή στην πόλη και θέλουν επιστρέψουν στα χωριά τους, να δουν το σπίτι τους ή τα λίγα χωράφια που τους άφησε ο πατέρας τους, να ξαναδραστηριοποιηθούν στην κτηνοτροφία, στο θερμοκήπιο, στην οικογενειακή επιχείρηση. Εκεί κάνουμε μεγάλη προσπάθεια να δούμε πως μπορεί με τα χρήματα από τα κοινοτικά ταμεία να βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι, να ριζώσουν και να ζήσουν την οικογένεια τους, αλλά και να συμβάλουν στην αγροτική οικονομία και την ανάπτυξη του τόπου.
Για το κοινωνικό πρόσωπο του Υπουργείου και το κλείσιμο της ψαλίδας τιμών μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή
Υπουργός:
Στην προσπάθεια να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας που αυτή τη στιγμή
πάσχουν οικονομικά έχουμε αναπτύξει κάποιες δράσεις, αρχής γενομένης από
τη δωρεάν διανομή τροφίμων αξίας ύψους 23,3 εκατ. €. σε όλη την
ελληνική περιφέρεια, σε περίπου 800.000 δικαιούχους. Διενεργήσαμε τους
διαγωνισμούς, βρήκαμε τους προμηθευτές αυτών των τροφίμων και χάρις και
στη βοήθεια των 730 κοινωνικών μας εταίρων βρήκαμε τους πάσχοντες και το
πρόγραμμα πάει καλά. Ήδη έχουμε διανείμει περίπου το 70 με 80% των
τροφίμων και σύντομα ολοκληρώνεται.
Σύντομα θα ξεκινήσει και η διανομή φρούτων και γαλακτοκομικών στα σχολεία.
Αυτές οι δράσεις αποτελούν το πρώτο κομμάτι των ενεργειών μας που αφορούν στη δωρεάν υποστήριξη των ανθρώπων που βρίσκονται σε ανέχεια.
Το δεύτερο κομμάτι της προσπάθειάς μας αφορούσαν στα farmer’s markets, δηλαδή τις αγορές των αγροτών. Σε αυτές ο παραγωγός και ο αγρότης φέρνει κατευθείαν τη σοδειά του, την παραγωγή του στο «ράφι» του καταναλωτή. Το θεσμό αυτόν τον είχα ζήσει στην Αμερική και θεωρείται πετυχημένος και καλός γιατί συμβάλλει στο να προμηθευτεί ο καταναλωτής φθηνότερα τα προϊόντα, να μειωθεί η ψαλίδα των τιμών από το γεωργό μέχρι τον καταναλωτή και επίσης φέρνοντας κοντά τον παραγωγό με τον καταναλωτή δημιουργείται μια σχέση εμπιστοσύνης καθώς μπορεί κάποιος να δει πώς παράγεται, αν το παράγει ο ίδιος, αν είναι πραγματικά ντόπιο και αν όντως είναι φρέσκο. Προσπαθούμε να λειτουργήσουμε, πιλοτικά, 4-5 σε όλη την επικράτεια προκειμένου να αποκτήσουμε κι εμείς εμπειρία, να δούμε πώς λειτουργούν, τι προβλήματα αντιμετωπίζουν, ποιοι θα πρέπει να συμμετέχουν. Λειτουργεί ήδη στην Πρέβεζα και θα ξεκινήσουν σύντομα στην Ηλεία, την Κοζάνη και στα Χανιά. Έτσι λοιπόν μόλις έχουμε εμπειρία λίγων μηνών θα έχουμε και το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας τους σε συνεργασία και με τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και ο θεσμός αυτός θα περπατήσει.
Όπως έχουμε δει μέχρι στιγμής οι τιμές των προϊόντων στα farmer’markets θα είναι κάτω του 50% των τιμών τους στα σούπερ μάρκετ.
Σύντομα θα ξεκινήσει και η διανομή φρούτων και γαλακτοκομικών στα σχολεία.
Αυτές οι δράσεις αποτελούν το πρώτο κομμάτι των ενεργειών μας που αφορούν στη δωρεάν υποστήριξη των ανθρώπων που βρίσκονται σε ανέχεια.
Το δεύτερο κομμάτι της προσπάθειάς μας αφορούσαν στα farmer’s markets, δηλαδή τις αγορές των αγροτών. Σε αυτές ο παραγωγός και ο αγρότης φέρνει κατευθείαν τη σοδειά του, την παραγωγή του στο «ράφι» του καταναλωτή. Το θεσμό αυτόν τον είχα ζήσει στην Αμερική και θεωρείται πετυχημένος και καλός γιατί συμβάλλει στο να προμηθευτεί ο καταναλωτής φθηνότερα τα προϊόντα, να μειωθεί η ψαλίδα των τιμών από το γεωργό μέχρι τον καταναλωτή και επίσης φέρνοντας κοντά τον παραγωγό με τον καταναλωτή δημιουργείται μια σχέση εμπιστοσύνης καθώς μπορεί κάποιος να δει πώς παράγεται, αν το παράγει ο ίδιος, αν είναι πραγματικά ντόπιο και αν όντως είναι φρέσκο. Προσπαθούμε να λειτουργήσουμε, πιλοτικά, 4-5 σε όλη την επικράτεια προκειμένου να αποκτήσουμε κι εμείς εμπειρία, να δούμε πώς λειτουργούν, τι προβλήματα αντιμετωπίζουν, ποιοι θα πρέπει να συμμετέχουν. Λειτουργεί ήδη στην Πρέβεζα και θα ξεκινήσουν σύντομα στην Ηλεία, την Κοζάνη και στα Χανιά. Έτσι λοιπόν μόλις έχουμε εμπειρία λίγων μηνών θα έχουμε και το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας τους σε συνεργασία και με τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και ο θεσμός αυτός θα περπατήσει.
Όπως έχουμε δει μέχρι στιγμής οι τιμές των προϊόντων στα farmer’markets θα είναι κάτω του 50% των τιμών τους στα σούπερ μάρκετ.
Δημοσιογράφος:
Αν κάποιος ήθελε αυτή τη στιγμή να ασχοληθεί με τη γεωργία πού θα τον
κατευθύνατε; Σε ποια παραγωγή θα μπορούσε να απορροφηθεί εύκολα και
μπορεί να τον κρατήσει;
Υπουργός:
Στα πάντα. Ο κόσμος νομίζει ότι μόνο από τις νέες καλλιέργειες θα έρθει
το μέλλον. Όχι. Πρέπει ο κόσμος να γνωρίζει ότι η χώρα μας παράγει για
παράδειγμα το 148% των αναγκών της σε σκληρό στάρι, επομένως είναι
μεγάλος εξαγωγέας εξαιρετικής ποιότητας σκληρού σταριού και ότι πολλά
από τα μακαρόνια που παράγουν οι Ιταλοί είναι καλής ποιότητας καθώς
παίρνουν το σκληρό στάρι- από το οποίο παράγεται το σιμιγδάλι- από την
Ελλάδα.
Θα έλεγα λοιπόν σε αυτόν που θέλει να στρέψει την προσοχή του προς την περιφέρεια και να πάει στο χωριό του να δουλέψει ή να κάνει μια γεωργική επιχείρηση να εξετάσει προσεκτικά πού είναι αυτό το μέρος, τι διαθέσιμα χωράφια έχει, εάν έχει νερό ή όχι, αν θέλει να δραστηριοποιηθεί προς τη δενδροκαλλιέργεια ή τις ετήσιες καλλιέργειες (αν είναι άπειρος θα έλεγα να προτιμήσει τις πολυετείς καλλιέργειες, μια φορά σπέρνει και για 5-6 χρόνια έχει σοδιά, όπως τα τριφύλλια). Επίσης, θα του έλεγα να μην ξεχνάει και την κτηνοτροφία. Η κτηνοτροφία στον τόπο μας έχει πολύ μεγάλη προοπτική. Η παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων και ιδιαίτερα βόειου κρέατος, κόκκινου κρέατος, είναι τρομερά ελλειμματική. Η χώρα μας που θέλει να λέγεται και γεωργική δίνει κάθε χρόνο 2 δις ευρώ για εισαγωγές κρέατος, που είναι τρομερό. Να λοιπόν που είναι μεγάλη ευκαιρία. Επίσης θα ήθελα να πω για τις παράξενες και αυτές που φαίνονται δύσκολες παραγωγές: δύο νεαρά κορίτσια ένα πρωί είπαν «δεν παρατάμε τις σπουδές μας και να ασχοληθούμε με την παραγωγή σαλιγκαριών στον τόπο μας;». Αυτές οι κοπέλες αυτή τη στιγμή προμηθεύουν με βιολογικά σαλιγκάρια 160 χωριά σε ολόκληρη την Ελλάδα και εξάγουν ποσότητες και σε όλο τον κόσμο.
Επομένως τίποτα δεν είναι δύσκολο και τίποτα δεν είναι αδύνατο, άμα υπάρχει μεράκι και όρεξη.
Θα έλεγα λοιπόν σε αυτόν που θέλει να στρέψει την προσοχή του προς την περιφέρεια και να πάει στο χωριό του να δουλέψει ή να κάνει μια γεωργική επιχείρηση να εξετάσει προσεκτικά πού είναι αυτό το μέρος, τι διαθέσιμα χωράφια έχει, εάν έχει νερό ή όχι, αν θέλει να δραστηριοποιηθεί προς τη δενδροκαλλιέργεια ή τις ετήσιες καλλιέργειες (αν είναι άπειρος θα έλεγα να προτιμήσει τις πολυετείς καλλιέργειες, μια φορά σπέρνει και για 5-6 χρόνια έχει σοδιά, όπως τα τριφύλλια). Επίσης, θα του έλεγα να μην ξεχνάει και την κτηνοτροφία. Η κτηνοτροφία στον τόπο μας έχει πολύ μεγάλη προοπτική. Η παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων και ιδιαίτερα βόειου κρέατος, κόκκινου κρέατος, είναι τρομερά ελλειμματική. Η χώρα μας που θέλει να λέγεται και γεωργική δίνει κάθε χρόνο 2 δις ευρώ για εισαγωγές κρέατος, που είναι τρομερό. Να λοιπόν που είναι μεγάλη ευκαιρία. Επίσης θα ήθελα να πω για τις παράξενες και αυτές που φαίνονται δύσκολες παραγωγές: δύο νεαρά κορίτσια ένα πρωί είπαν «δεν παρατάμε τις σπουδές μας και να ασχοληθούμε με την παραγωγή σαλιγκαριών στον τόπο μας;». Αυτές οι κοπέλες αυτή τη στιγμή προμηθεύουν με βιολογικά σαλιγκάρια 160 χωριά σε ολόκληρη την Ελλάδα και εξάγουν ποσότητες και σε όλο τον κόσμο.
Επομένως τίποτα δεν είναι δύσκολο και τίποτα δεν είναι αδύνατο, άμα υπάρχει μεράκι και όρεξη.
