Σε καθεστώς «δημιουργικής ασάφειας» το μέλλον του ΟΓΑ και του ασφαλιστικού συστήματος

21.10.2015 

Από μηδενική βάση φαίνεται πως ξεκινά η διαβούλευση για το νέο ασφαλιστικό, από την οποία θα κριθεί και το μέλλον του ασφαλιστικού των αγροτών, καθώς τα κυβερνητικά συμβούλια οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής τα οποία συνεδρίασαν από κοινού χθες, Τρίτη 20 Οκτωβρίου, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να διαμορφώσουν τις γενικές αρχές της επικείμενης συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης δεν φαίνεται να εκτίμησαν το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, το οποίο δόθηκε στην δημοσιότητα την περασμένη Πέμπτη.

Ωστόσο ήταν ο ίδιος ο υπουργός εργασίας κ. Γιώργος Κατρούγκαλος ο οποίος σύστησε την εν λόγω επιτροπή πριν δύο μήνες προκειμένου να διαμορφώσει μέτρα "υποκατάστατα” εκείνων που προβλέπει το Μνημόνιο. Ο ίδιος εξάλλου μιλώντας προχθές σε τηλεοπτική εκπομπή κράτησε σαφείς αποφάσεις από το σχετικό πόρισμα. Ακόμα και όταν ο υφιστάμενός του αναπληρωτής υπουργός κοινωνικών ασφαλίσεων κ. Αναστάσιος Πετρόπουλος προσέγγισε έστω και λίγο εκείνη την πρόταση των Σοφών που προέβλεπε επιβολή ενός φόρου στα μεγάλα εισοδήματα για την ενίσχυση του ασφαλιστικού, μιλώντας για μια ειδική εισφορά στους επαγγελματίες , το υπουργείο Εργασίας εξέδωσε έπειτα ανακοίνωση χαρακτηρίζοντας τις σχετικές σκέψεις ως "μυθεύματα”.

 

Την ίδια στιγμή που η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας μαζί και συνολικά η Κυβέρνηση δεν έχουν καταλήξει σε ποιο μοντέλο ασφαλιστικού συστήματος θα πάνε τη χώρα, οι δανειστές ζητούν επιτακτικά τα μέτρα με τα οποία θα εξοικονομηθούν συνολικά 4 δισ. ευρώ από τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις από φέτος μέχρι το 2018. Από αυτά τα μέτρα, μόλις 1,1 δισ. ευρώ έχουν προσδιοριστεί στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του 2016 το οποίο δημοσιεύτηκε στις 6 Οκτωβρίου και αφορούν την επιβολή των παρακρατήσεων 6% στις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις από τον περασμένο Σεπτέμβριο και έπειτα.

 

Τα υπόλοιπα τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ μένουν απροσδιόριστα με τον κ. Κατρούγκαλο να καταλήγει στις ακόλουθες 3 παρεμβάσεις:

1. Διαμόρφωση ενιαίων κανόνων εισφορών- παροχών σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία και υψηλότερων ποσοστών αναπλήρωσης στους χαμηλό-εισοδηματίες και χαμηλότερο ποσοστών αναπλήρωσης στους υψηλό-εισοδηματίες.

2. Την παροχή μιας Εθνικής Σύνταξης στο 60% του μέσου εισοδήματος, δηλαδή στα 390 ευρώ για όλους όσους έχουν συμπληρώσει maximum 15 χρόνια ασφάλισης. Σε αυτή την σύνταξη θα "ενσωματωθεί” πιθανότατα και το επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ)

3. Την ενσωμάτωση των επικουρικών συντάξεων στις κύριες.

 

Η καθυστέρηση του υπουργείου Εργασίας στο να διασαφηνίσει επακριβώς τα μέτρα του τρίτου κατά σειρά πακέτου μέτρων στο συνταξιοδοτικό εδώ και 4 μήνες έχει οδηγήσει σε μια ακόμα μεγαλύτερη καθυστέρηση των αρμόδιων υπηρεσιακών παραγόντων του ίδιου υπουργείου να "ποσοτικοποιήσουν” τα μέτρα αυτά έτσι ώστε όχι μόνο να αποδώσουν επιπλέον 700 εκατ ευρώ για το 2016 αλλά και να είναι αρκετά για να αποδώσουν σωρευτικά εξοικονόμηση 3,5-4 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2018.

 

Ωστόσο ο χρόνος τον οποίο έχει δώσει το κουαρτέτο για την προετοιμασία (τέλη Οκτωβρίου) και την ψήφιση ( μέσα Νοεμβρίου) του τελικού νομοσχεδίου για το νέο ασφαλιστικό πιέζει επιτακτικά. Χωρίς να θεσπιστεί το νέο ασφαλιστικό, με βάση και τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών για αυτό, δεν μπορεί να προχωρήσει όμως η παραπέρα συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους μαζί και η κατάρτιση του τελικού σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού του 2016 το Δεκέμβριο.

 

Οι προβλέψεις του πορίσματος για τον ΟΓΑ και τα λοιπά ταμεία

 

Η δημιουργία ενός μεγάλου ταμείου, με θέσπιση ενιαίων κανόνων και εισφορών για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους και ανακαθορισμό των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων, προτείνονται, μεταξύ άλλων στο πόρισμα της Επιτροπής «Σοφών» του υπουργείου Εργασίας για την πρόταση ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος, υο οποίο δόθηκε στην δημοσιότητα τη Πέμπτη 15 Οκτωβρίου.

 

Σε αυτή την περίπτωση ο ΟΓΑ καταργείται, αλλά στο πόρισμα περιγράφεται και ένα εναλλακτικό σενάριο για τρία ταμεία, μισθωτών, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών, το οποίο έχει ως εξής:

 

«Η πρόταση, για μικρότερο αριθμό φορέων του σημερινού (3), συνδυάζεται με μη ανακαθορισμό των ήδη χορηγηθεισών συντάξεων, καθώς και με περιορισμένη λειτουργική ενοποίηση. Ωστόσο, κατά την πρόταση αυτή, μπορούν να διατηρηθούν διαδικασίες, όπως : α) Κέντρο Απονομής Συντάξεως κοινό για όλα τα Ταμεία, β) Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ήδη υπάρχει και λειτουργεί με επιτυχία), γ) ΚΕΠΑ (για την ενιαία εκτίμηση της αναπηρίας). Δηλαδή, γίνεται αποδεκτή η εμβάθυνση στην οριζόντια ενοποίηση, δηλαδή η μεταφορά κάποιων λειτουργιών των φορέων σε μια ξεχωριστή υπηρεσία για την εκπλήρωση των συγκεκριμένων λειτουργιών.

 

Στην επιλογή αυτή τονίζονται οι ιδιαιτερότητες του ΟΓΑ. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνονται η διάρθρωση της αγροτικής απασχόλησης και η δομή του Οργανισμού. Ειδικότερα, στην πλειοψηφία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων κυριαρχεί, με τάση περαιτέρω ενίσχυσης, η  οικογενειακή εργασία και η αλληλοβοήθεια μεταξύ των γεωργών, ενώ  μειώνεται η εργασία με αμοιβή, μόνιμων και εποχικών εργατών. Η πλειοψηφία των ημερών εργασίας προέρχεται από την απασχόληση των κατόχων των εκμεταλλεύσεων και των μελών της οικογένειάς τους. Μόνο το 12,9% των ημερών εργασίας πραγματοποιείται  από μόνιμους και εποχικούς εργάτες. Το δομικό χαρακτηριστικό του εισοδηματικού «προφίλ» των αγροτικών νοικοκυριών είναι ότι το εισόδημα από την άσκηση γεωργικής, κτηνοτροφικής κλπ δραστηριότητας  αποτελεί μέρος του συνολικού εισοδήματος.

 

Από την άλλη, κύριο χαρακτηριστικό των κοινωνικοασφαλιστικών παροχών του Οργανισμού είναι η πλήρης χρηματοδότηση τους από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η εκτεταμένη χρηματοδότηση των συνταξιοδοτικών παροχών του ΟΓΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό, αν και σταδιακά  μειούμενη εξακολουθεί, σε μεγάλο βαθμό να αποτελεί ένα σημαντικό ποσοστό των εσόδων του. Η μετεξέλιξη του Οργανισμού σε φορέα κύριας ασφάλισης επήλθε ουσιαστικά από το 1998 με τη σύσταση και λειτουργία του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών (ν.2458/97), καθολικό διάδοχο του ελλιπούς και τελικά αποτυχημένου ασφαλιστικά, συστήματος του Κλάδου Πρόσθετης Ασφάλισης.

 

Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι πέραν των ανωτέρω κοινωνικοασφαλιστικών παροχών, στον ΟΓΑ ανατέθηκε, σταδιακά, και η χορήγηση μη ανταποδοτικών παροχών στο σύνολο του πληθυσμού, όπως είναι αυτές για την ομάδα των ανασφαλίστων υπερηλίκων και των οικογενειών με παιδιά, αρχικά των πολύτεκνων και πρόσφατα όλων των οικογενειών από το πρώτο παιδί, με εισοδηματικά κριτήρια».

 

Οι δηλώσεις του υπ. Εργασίας

 

Εξερχόμενος του Μεγάρου Μαξίμου μετά την ολοκλήρωση της κοινής συνεδρίασης του ΚΥΣΟΙΠ-ΚΥΣΚΟΙΠ ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος ανέφερε ότι παρουσίασε τις απόψεις για το Ασφαλιστικό, ενώ σημείωσε ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη καμία απόφαση. Υπογράμμισε ωστόσο ότι δεν θα υπάρξουν συντάξεις φιλοδωρήματα.

 

«Δεν συζητήθηκε το Ασφαλιστικό. Παρουσίασα τις προτάσεις μου για το ότι χρειάζεται μία δομική μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού, που θα το κάνει δίκαιο και που θα εξασφαλίζει ότι οι συντάξεις θα είναι αξιοπρεπείς, όχι συντάξεις-φιλοδωρήματα» δήλωσε ο υπουργός Εργασίας.

«Αλλά οι κυβερνητικές αποφάσεις επ' αυτού θα ληφθούν τις επόμενες ημέρες» τόνισε.

Ερωτηθείς εάν κατέθεσε πρόταση να κοπούν οι επικουρικές συντάξεις, απάντησε: «Όχι βέβαια» και υπογράμμισε: «Δεν έχουμε πει τίποτα που αφορά μειώσεις, όλες οι προτάσεις μας αφορούν ακριβώς τον εξορθολογισμό».

«Έχουμε πει, λοιπόν, ότι οριζόντιες μειώσεις συντάξεων, όπως έκαναν οι προηγούμενοι, δεν θα κάνουμε» σημείωσε για να προσθέσει ότι σκοπός της κυβέρνησης είναι ο εξορθολογισμός του συστήματος, ώστε να εξασφαλίσει και την επιβίωση για το μέλλον και συντάξεις που να μην είναι συντάξεις-φιλοδωρήματα.

Σύμφωνα με πληροφορίες από συμμετέχοντες στη σύσκεψη, προγραμματίζεται Υπουργικό Συμβούλιο για την Πέμπτη, 22 Οκτωβρίου, όπου θα συζητηθεί το νομοσχέδιο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και θα αποφασιστεί πότε θα κατατεθεί στη Βουλή.

 

Νωρίτερα το τέλος των επικουρικών συντάξεων με το νέο ασφαλιστικό σύστημα που θα ψηφιστεί εντός του Νοέμβριου προανήγγειλε με δηλώσεις του ο κ. Κατρούγκαλος, δηλώνοντας ότι εισήγησή του είναι ο ασφαλισμένος να λαμβάνει διπλή σύνταξη.

 

Μιλώντας στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εργασίας έκανε λόγο για κατάργηση μέσω.. ενοποίησης των επικουρικών συντάξεων σημειώνοντας πως «οι επικουρικές συντάξεις είχαν λόγο ύπαρξης στο παρελθόν όταν έμπαιναν μόνο εισφορές εργοδοτών και εργαζόμενων στο τέλος έβαζε τα λεφτά το κράτος. Τις ενοποιούμε με τις κύριες για να σωθούν. Δεν καταργούνται, αλλά περιλαμβάνονται στις κύριες συντάξεις». 

 

Για την εθνική σύνταξη είπε πως «πρέπει να κρατήσουμε τη βασική ιδέα της εθνικής σύνταξης που θα χρηματοδοτείται από τη φορολογία και όχι από τις εισφορές. Στο μέλλον θα είναι ίδιο για όλους, 60% του μέσου εισοδήματος, που σήμερα είναι 390 ευρώ».

 

Ο κ. Κατρούγκαλος πρόσθεσε πως δεν πρέπει να πάμε «σε οριζόντιες μειώσεις αλλά σε εφαρμογή ίδιων κανόνων για υπολογισμό σύνταξης και εισφορών. Αυτό δεν οδηγεί αναγκαστικά σε μειώσεις. Σε αυτή τη φάση λόγω του μνημονιακού στόχου και της εκτροπής του συστήματος θα βάλουμε ποσοστά που ίσως οδηγήσουν σε μειώσεις».

 

Υπογράμμισε δε πως «κάποιοι από τους ήδη συνταξιούχους θα υποστούν μειώσεις στις συντάξεις τους», καθώς όπως είπε «οι σημερινές συντάξεις θα επαναπροσδιοριστούν».

 

Ο κ. Κατρούγκαλος τάχθηκε υπέρ της ενοποίησης των ταμείων που είναι πρόταση της επιτροπής αλλά συμπεριλαμβάνεται και στο μνημόνιο, αρκεί να είναι λειτουργική η ενοποίηση ενώ απέρριψε τη σύνδεση της σύνταξης με εισοδηματικά κριτήρια

 

Ο υπουργός εργασίας κατέληξε πως «κάθε μήνα είναι ένα μαρτύριο για να βρεθούν τα χρήματα για τις συντάξεις».

 

«Πρέπει να περάσει το νομοσχέδιο μέσα στον Νοέμβριο για να είμαστε συνεπείς με το Μνημόνιο», πρόσθεσε.

πηγη:www.paseges.gr