«Φύτεψε ελιά για το παιδί σου και συκιά
για τη ζωή σου», λέει μια παλιά ρήση και μάλλον αυτή έχει στο μυαλό του
το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερος κόσμος, που ενδιαφέρεται
να ασχοληθεί επαγγελματικά με το συγκεκριμένο είδος καλλιέργειας ή για
να συμπληρώσει το εισόδημά του. Δεν εξηγείται αλλιώς το ενδιαφέρον
αρκετού κόσμου, ανεξαρτήτου ηλικίας, για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια.
Η κρίση και το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον στρέφει ολοένα και περισσότερο κόσμο στην αναζήτηση εναλλακτικού εισοδήματος, είτε πρόκειται για κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, είτε για ετεροεπαγγελματίες που προσπαθούν να βρουν άλλες πηγές εισόδηματος. Σ’ αυτό το πνεύμα, πολλοί είναι εκείνοι που τα τελευταία χρόνια, ιδίως αυτά της κρίσης ενδιαφέρονται, ρωτούν και μαθαίνουν για την καλλιέργεια της ελιάς.
Σύμφωνα με πληροφορίες από διάφορες περιοχές της χώρας το ενδιαφέρον του κόσμου για το συγκεριμένο είδος καλλιέργειας εντείνεται, γεγονός που αποδεικνύεται από τις… δουλειές των φυτωριούχων.
«Έχω παραγγελίες από τον κόσμο για παραπάνω από 3.500 δενδρύλλια ελιάς για τον επόμενο χρόνο. Πρόκειται για ελιές ποικιλίας Καλαμών αλλά και ελαιοποιήσιμες ποικιλίες», αναφέρει χαρακτηριστικά στο paseges.gr φυτωριούχος από την περιοχή του Μεσολογγίου, ο οποίος αυτή την περίοδο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις παραγγελίες των ενδιαφερόμενων, οι οποίοι δεν περιορίζονται στην συγκεκριμένη περιοχή, αλλά εξαπλώνονται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Αλλά και στην Κρήτη υπάρχει έντονη ζήτηση για φυτώρια ελιάς. «Τη φετινή χρονιά η ζήτηση είναι αυξημένη σε ένα ποσοστό τουλάχιστον 30%, σε σύγκριση με πέρσι, οπότε ήταν πολύ χάλια περίοδος, σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές», αναφέρει ο κ. Σύλλας Βερτούδος, από την εταιρεία ΦΥΤΩΡΙΑ ΕΛΙΑΣ "ΒΕΡΤΟΥΔΟΣ", που ασχολείται με το πολλαπλασιαστικό υλικό πάνω από μια δεκαετία.
Η συγκεκρμένη εταιρεία στέλνει φυτώρια και εκτός Κρήτης. «Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρατηρείται στην υπόλοιπη Ελλάδα και ιδίως στα νησιά», παρατηρεί πάντως ο κ. Βερτούδος, παρά στην Κρήτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι από τους ενδιαφερόμενους έχουν παραγγείλει δενδρύλλια, για να φυτέψουν χέρσα κομμάτια γης ως επί το πλείστον, ενώ δεν λείπουν ορισμένοι που αντικαθιστούν άλλες καλλιέργειες με αυτή της ελιάς.
Αυξητικές τάσεις δείχνουν τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ
Τη συγκεκριμένη τάση που διαμορφώνεται στο εσωτερικό της χώρας αποτυπώνουν τα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτά όσον αφορά την ελαιοποιήσιμη ελιά, το 2010 σε σχέση με ένα χρόνο πριν, καταγράφηκε μια αύξηση στα καλλιεργούμενα δέντρα κατά 5 εκατ., καθώς έφτασαν τα 136 εκατ. από 131 το 2009.
Αντίθετα στην επιτραπέζια ελιά, παρά το γεγονός ότι η παραγωγή αυξήθηκε κατά 70 χιλιάδες τόνους περίπου, τα δέντρα μειώθηκαν κατά 5 εκατ., γεγονός που περισσότερο οφείλεται στις πυρκαγιές, οι οποίες έπληξαν τη χώρα.
Το γεγονός μάλιστα ότι τα τελευταία δυο χρόνια, δεν υπήρξαν μεγάλες πυρκαγιές, αποδεικνύει ακόμη καλύτερα ότι η τάση που διαμορφώνεται αφορά καθαρά σε ανθρώπους που θέλουν ν’ ασχοληθούν με την καλλιέργεια.
Στοιχεία για τη φύτευση ελιάς
Η φύτευση της ελιάς δεν θα πρέπει να γίνεται σε περιοχές στις οποίες η θερμοκρασία πέφτει συχνά κάτω από –5οC. Η ζημιά στα δένδρα είναι σοβαρή και οφείλεται τόσο σε χειμωνιάτικους όσο και ανοιξιάτικους παγετούς. Ένα ασφαλές κριτήριο για την καταλληλότητα της περιοχής είναι η ύπαρξη ελαιόδενδρων, τα οποία για μία εικοσαετία τουλάχιστον δεν έχουν ζημιωθεί από παγετούς. Οι ποικιλίες εκείνες
που έχουν καλύτερη αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες, θα πρέπει να προτιμώνται για τους ελαιώνες που βρίσκονται σε περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο. Η ελιά παθαίνει επίσης ζημιά όταν επικρατεί ξηρός αέρας, κατά την περίοδο της ανθοφορίας και της καρπόδεσης.
Επίσης σε περιοχές κλειστές, μη αεριζόμενες, με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία, ευνοούνται οι ασθένειες όπως π.χ. το κυκλοκόνιο, γλοιοσπόριο κ.α. Η επιλογή της τοποθεσίας θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και το ύψος των ετήσιων βροχοπτώσεων.
Έτσι, σε περιοχές με λίγες βροχοπτώσεις (200-300 χιλιοστά), η απόδοση της ελιάς είναι ικανοποιητική μόνο σε εδάφη με καλή ικανότητα συγκράτησης του νερού, εκτός αν υπάρχει δυνατότητα άρδευσης.
Σε περιοχές με αρκετές βροχοπτώσεις (400-600 χιλιοστά), η απόδοση είναι ικανοποιητική σε όλα σχεδόν τα εδάφη, με την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται καλή στράγγιση του εδάφους, γιατί η ελιά είναι ευαίσθητη στην υπερβολική εδαφική υγρασία.
Σε χωράφια με κλίση, καλό θα είναι η φύτευση και η καλλιέργεια να γίνεται «κατά τις ισοϋψείς». Αυτό προϋποθέτει ειδικά μηχανήματα (ερπυστριοφόρα τρακτέρ κ.λ.π.) που θα μπορούν να κινούνται κάθετα προς την κλίση του εδάφους χωρίς κίνδυνο ανατροπής. Ανάλογα με την ποικιλία συνιστάται πυκνότητα 40-50 δένδρα/στρέμμα. Σε αβαθή ή πτωχά εδάφη και σε περιοχές με λιγότερες βροχοπτώσεις η πυκνότητα φύτευσης μειώνεται ανάλογα.
Γενικά, δύο είναι οι κύριοι τρόποι φύτευσης:
-Παραδοσιακός, όπου οι αποστάσεις φύτευσης είναι 7×7 m., 6×8 m, 8×8 m, 10×10 m, ανάλογα με την περιοχή
-Δυναμικός, όπου τα δένδρα φυτεύονται πυκνά 5x6m, 6×6 m,
Προετοιμασία του χωραφιού
Πριν τη φύτευση, πραγματοποιούνται καλλιεργητικές εργασίες, όπου χρειάζεται, όπως εκχέρσωση (εκρίζωση δένδρων και θάμνων), ισοπέδωση, κατασκευή αναβαθμίδων, απομάκρυνση λίθων κ.λπ. Εάν το χωράφι προέρχεται από εκχέρσωση, καλό είναι πριν τη φύτευση να καλλιεργηθεί για 1-2 χρόνια με ετήσια φυτά (σιτηρά ή ψυχανθή), ώστε να γίνει δυνατή η απομάκρυνση όλων των ριζών και να αποφευχθεί η προσβολή των δενδρυλλίων της ελιάς από σηψιρριζίες. Εάν υπάρχουν πολυετή ζιζάνια, θα πρέπει αυτά να καταπολεμηθούν με βαθιές αρόσεις το καλοκαίρι και ζιζανιοκτόνα (διασυστηματικά) πριν γίνει η φύτευση. Μετά από τα παραπάνω, γίνονται βαθιές αρόσεις του χωραφιού, ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη του ριζικού συστήματος σε μεγαλύτερο βάθος. Με την τελευταία άροση, γίνεται και η ενσωμάτωση των φωσφορικών και καλιούχων λιπασμάτων που θα χρειαστούν τα δένδρα στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής τους. Καλό είναι να έχει προηγηθεί ανάλυση του εδάφους, με δειγματοληψία από διάφορα σημεία και βάθη (30, 60, 90 εκ.).
Φύτευση νέων δενδρυλλίων
Η φύτευση των δενδρυλλίων στις ήπιες περιοχές γίνεται το Νοέμβριο-Δεκέμβριο και στις ψυχρότερες περιοχές το Φεβρουάριο-Μάρτιο, αφού παρέλθει ο κίνδυνος παγετού και οπωσδήποτε πριν αρχίσει η νέα βλάστηση των δενδρυλλίων. Η φύτευση γίνεται σε λάκκους που ανοίγονται χειρωνακτικά ή μηχανικά, διαστάσεων 60×40 εκ. (χειρωνακτικά) ή 20×30 εκ. (μηχανικά). Το βάθος θα πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε το ριζικό σύστημα να μπαίνει στο ίδιο βάθος που ήταν και στο φυτώριο. Σε ξηρές περιοχές, το βάθος φύτευσης θα πρέπει να είναι 5-10 εκ. μεγαλύτερο.
Ιδιαίτερη φροντίδα καταβάλλεται ώστε οι ρίζες να καλύπτονται με ψιλοχωματισμένο έδαφος και τα τοιχώματα του λάκκου να μην είναι συμπιεσμένα. Μετά τη φύτευση, συμπιέζεται το χώμα και ποτίζεται, ώστε να εξασφαλιστεί καλή επαφή των ριζών με το έδαφος και συμπληρώνεται ο λάκκος με όσο χώμα χρειάζεται ακόμα. Καλό είναι, η επιφάνεια του λάκκου να καλύπτεται με άχυρο για να μειωθεί η εξάτμιση του νερού.
Τα νεαρά δενδρύλλια θα πρέπει να ποτίζονται συχνά τα πρώτα 2-3 χρόνια και να λιπαίνονται με άζωτο κάθε χρόνο. Επίσης, θα πρέπει να γίνεται έγκαιρη καταπολέμηση των ζιζανίων καθώς και προστασία από τυχόν εχθρούς και ασθένειες.
Λίπανση του νέου ελαιώνα
Όπως ήδη αναφέρθηκε, πριν την εγκατάσταση του νέου ελαιώνα θα πρέπει να γίνεται δειγματοληψία και ανάλυση του εδάφους. Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης, γίνεται φωσφορική και καλιούχος λίπανση σε όλη την έκταση πριν τη φύτευση. Η ανάλυση θα δείξει επίσης αν χρειάζεται προσθήκη ασβεστίου στο εδάφους. Σε περίπτωση που δεν έγινε η ανάλυση αυτή και εφόσον τα προηγούμενα χρόνια το χωράφι δεν λιπάνθηκε με φωσφόρο και κάλι, τότε συνιστάται η διασπορά και ενσωμάτωση με την τελευταία άροση πριν τη φύτευση, των παρακάτω λιπασμάτων:
• 100-150 kg/στρέμμα λιπάσματος 0-20-0 και
• 50-80 kg/στρέμμα λιπάσματος 0-0-50.
Με τις ποσότητες αυτές, ο ελαιώνας δεν θα χρειαστεί λίπανση με φωσφόρο και κάλι για τα επόμενα 5-8 χρόνια. Κατά τον επόμενο χρόνο, στο διάστημα μεταξύ της έναρξης της νέας βλάστησης και μέχρι τις αρχές Ιουλίου, γίνονται 3-4 επιφανειακές λιπάνσεις με μικρές δόσεις νιτρικής αμμωνίας (20-30 γρ./δένδρο κάθε φορά) που ακολουθούνται από άρδευση. Η ίδια τακτική ακολουθείται και τα επόμενα χρόνια, μέχρι τα δένδρα να μπουν σε καρποφορία, αυξάνοντας σταδιακά την ποσότητα του λιπάσματος.
Αλέξανδρος Μπίκας
mpikas@paseges.gr
