Οι διεθνείς τιμές των κύριων φυτικών
προϊόντων σημείωσαν σημαντική πτώση από τα πρωτοφανή ύψη στα οποία είχαν
φτάσει, κυρίως λόγω των καλών σοδειών κατά την περίοδο 2013 14.
Αντίθετα, οι τιμές του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων έχουν
ανέρθει σε πρωτοφανή επίπεδα, καθώς η προσφορά τους δεν ανταποκρίθηκε
στις προσδοκίες κατά το 2013.
Τα παραπάνω τονίζονται σε κοινή έκθεση των ΟΟΣΑ και του FAO για τις
προοπτικές του γεωργικού τομέα το 2014, η οποία δόθηκε πρόσφατα στην
δημοσιότητα. Επίσης, επισημαίνονται τα εξής:Οι τιμές αιθανόλης και βιοντίζελ παγκοσμίως συνέχισαν την καθοδική τους πορεία από τα πρωτοφανή ανώτατα επίπεδα του 2011, ως αποτέλεσμα της άφθονης προσφοράς και των δυο προϊόντων.
Η ζήτηση γεωργικών προϊόντων αναμένεται να διατηρηθεί σταθερή, αν και θα αυξάνεται με χαμηλότερο ρυθμό σε σύγκριση με την περασμένη δεκαετία. Τα δημητριακά παραμένουν βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής, όμως η άνοδος των εισοδημάτων, η αστικοποίηση και οι μεταβολές στις διατροφικές συνήθειες θα συμβάλουν στη μετάβαση προς διατροφές με υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, λίπη και ζάχαρη.
Την επόμενη δεκαετία προβλέπεται ότι ο ρυθμός αύξησης της παραγωγής κτηνοτροφικών προϊόντων και βιοκαυσίμων θα είναι υψηλότερος από το ρυθμό παραγωγής φυτικών προϊόντων. Η μεταβαλλόμενη δομή της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής ωθεί προς μία σχετική στροφή από τα βασικά είδη διατροφής όπως το σιτάρι και το ρύζι προς τα δευτερεύοντα σιτηρά και τους ελαιούχους σπόρους, προκειμένου να καλυφθεί η ζήτηση για τρόφιμα, ζωοτροφές και βιοκαύσιμα. Το μεγαλύτερο μέρος της επιπρόσθετης παραγωγής θα προέρθει από περιφέρειες όπου οι καθοριστικοί παράγοντες όπως η διαθεσιμότητα γης και νερού και το κανονιστικό πλαίσιο είναι λιγότερο περιοριστικοί.
Οι τιμές των φυτικών προϊόντων προβλέπεται ότι θα μειωθούν για ένα ή δύο χρόνια και κατόπιν θα σταθεροποιηθούν σε επίπεδα που θα παραμείνουν μεν υψηλότερα από αυτά προ του 2008, αλλά θα είναι πολύ χαμηλότερα από τα μέγιστα που σημειώθηκαν πρόσφατα. Οι τιμές του κρέατος, των γαλακτοκομικών προϊόντων και των ιχθύων προβλέπεται ότι θα αυξηθούν. Όμως, σε πραγματικούς όρους οι τιμές τόσο των φυτικών όσο και των ζωικών προϊόντων αναμένεται να μειωθούν μεσοπρόθεσμα. Οι προσδοκώμενες αναλογίες αποθεμάτων προς χρήση για τα δημητριακά έχουν αυξηθεί σημαντικά, γεγονός που θα πρέπει να καθησυχάσει τις ανησυχίες σχετικά με τη μεταβλητότητα των τιμών.
Η αύξηση της παγκόσμιας αλιευτικής παραγωγής θα προέρθει από την επέκταση της υδατοκαλλιέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η διατήρηση του υψηλού κόστους σε ένα περιβάλλον σταθερής ζήτησης θα κρατήσει τις τιμές των ιχθύων σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τους ιστορικούς μέσους όρους, συγκρατώντας την αύξηση της κατανάλωσης κατά την επόμενη δεκαετία. Η αύξηση της παραγωγής θα συντελεστεί κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.
Το εμπόριο συνεχίζει την ανοδική του πορεία, αν και με πιο αργό ρυθμό απ’ό,τι την περασμένη δεκαετία. Οι χώρες της αμερικανικής ηπείρου θα ενισχύσουν τη θέση τους ως δεσπόζουσες εξαγωγικές χώρες, τόσο από άποψη αξίας όσο και από άποψη όγκου, ενώ οι χώρες της Αφρικής και της Ασίας θα αυξήσουν τις καθαρές εισαγωγές τους, προκειμένου να ικανοποιήσουν την προϊούσα ζήτηση.
Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις της γεωργικής και της αλιευτικής αγοράς βελτίωσαν την ικανότητα ανταπόκρισης των βασικών μεγεθών προσφοράς και ζήτησης στα μηνύματα της αγοράς. Εντούτοις, και οι δύο παραμένουν υπό την επίδραση πολιτικών όπως η στήριξη των παραγωγών, τα δημόσια αποθέματα και οι δεσμεύσεις για τα βιοκαύσιμα.
Περαιτέρω αλλαγές πολιτικής βρίσκονται ήδη υπό εξέλιξη, όπως ο γεωργικός νόμος των ΗΠΑ που ψηφίστηκε το 2014 και η μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υιοθετήθηκε το 2013. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι διατάξεις τους δε λαμβάνονται υπόψη στις τρέχουσες προβλέψεις, διότι οι λεπτομέρειες εφαρμογής τους δεν έχουν οριστικοποιηθεί.
Κύρια σημεία για τα βασικά προϊόντα έως το 2023
Δημητριακά: Οι παγκόσμιες τιμές των κύριων σιτηρών θα μειωθούν στις αρχές της υπό εξέταση περιόδου, τονώνοντας το παγκόσμιο εμπόριο. Τα αποθέματα προβλέπεται ότι θα αυξηθούν, καθώς τα αποθέματα ρυζιού στην Ασία θα ανέρθουν σε άνευ προηγουµένου υψηλά επίπεδα.
Ελαιούχοι σπόροι: Οι καλλιέργειες ελαιούχων σπόρων εξακολουθούν να επεκτείνονται, αν και με αργότερο ρυθμό, καθώς η σταθερή ζήτηση για φυτικά έλαια αυξάνει τις τιμές.
Ζάχαρη: Ύστερα από την πτώση που κατέγραψαν στα τέλη του 2013 οι παγκόσμιες τιμές ζάχαρης θα ανακάμψουν ωθούμενες από την ισχυρή παγκόσμια ζήτηση. Οι εξαγωγές από τη Βραζιλία, την κυριότερη χώρα εξαγωγής ζάχαρης παγκοσμίως, θα επηρεαστούν από την αγορά αιθανόλης.
Βαμβάκι: Η αναμενόμενη διάθεση των συσσωρευμένων παγκόσμιων αποθεμάτων θα τονώσει την κατανάλωση χάρη στις χαμηλότερες τιμές, έως το 2023 όπου οι τιμές θα ανακάμψουν.
Βιοκαύσιμα: H κατανάλωση και η παραγωγή βιοκαυσίμων αναμένεται να αυξηθούν κατά περισσότερο από 50%, ωθούμενες από την αιθανόλη από ζάχαρη και το βιοντίζελ. Η τιμή της βιοαιθανόλης αυξάνεται σε συνάρτηση με την τιμή του αργού πετρελαίου, ενώ η τιμή του βιοντίζελ συνδέεται πιο στενά με την πορεία της τιμής των φυτικών ελαίων.
Κρέας: Η σταθερή ζήτηση εισαγωγών από την Ασία, καθώς και η ανασύσταση των κοπαδιών στη Βόρεια Αμερική, στηρίζουν την άνοδο των τιμών του κρέατος, με τις τιμές βοείου κρέατος να ανέρχονται σε επίπεδα ρεκόρ. Το κρέας πουλερικών θα είναι το είδος κρέατος με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ξεπερνώντας το χοίρειο κρέας κατά την υπό εξέταση περίοδο.
Γαλακτομικά προϊόντα: Οι τιμές θα μειωθούν ελαφρώς από τα σημερινά υψηλά επίπεδα λόγω της σταθερής αύξησης στις κύριες χώρες παραγωγής και λόγω της ανάκαμψης της ανάπτυξης στην Κίνα. Η Ινδία θα ξεπεράσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα καταλάβει την πρώτη θέση στην παραγωγή γάλακτος παγκοσμίως, πραγματοποιώντας σημαντικές εξαγωγές αποβουτυρωμένου γάλακτος σε σκόνη κατά την περίοδο πρόβλεψης.
Αλιεία: Η αύξηση της παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέργειας θα συντελεστεί στην Ασία. Ο τομέας αυτός παραμένει ένας από τους πιο γρήγορα αναπτυσσόμενους κλάδους τροφίμων και θα ξεπεράσει τα αλιεύματα που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση το 2014.
Εστίαση στην Ινδία
Η εν λόγω έκδοση προοπτικών επικεντρώνεται στην Ινδία, τη δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη χώρα του κόσμου με το μεγαλύτερο αριθμό αγροτών και με το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια. Στην έκθεση απεικονίζεται ένα σχετικά αισιόδοξο σενάριο για την Ινδία, η οποία προβλέπεται ότι θα διατηρήσει την αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης τροφίμων κατά κεφαλή, χάρη ιδίως στους τομείς με υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
Ο νέος νόμος για την εθνική ασφάλεια των τροφίμων είναι το μεγαλύτερο στο είδος του πρόγραμμα για το δικαίωμα στην τροφή που επιχειρήθηκε μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, κατανέμει ποσότητες επιδοτούμενων δημητριακών (περίπου το 90% κάτω από τη λιανική τιμή) σε περισσότερα από 800 εκατομμύρια ανθρώπους. Η υλοποίησή του θα αποτελέσει σημαντική πρόκληση.
Οι επιδοτήσεις για την αύξηση της χρήσης λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, σπόρων, νερού, ηλεκτρισμού και πιστώσεων και οι τιμές στήριξης της αγοράς συνέβαλαν στην ισχυρή ετήσια αύξηση της γεωργικής παραγωγής κατά την περασμένη δεκαετία. Τα προγράμματα αυτά εξακολουθούν να προωθούν την αύξηση της παραγωγής, επιτρέποντας στην Ινδία να πολλαπλασιάσει τις κατά κεφαλή προμήθειες, μολονότι οι εντεινόμενες πιέσεις στους πόρους θα μειώσουν τον απόλυτο ρυθμό αύξησης κατά την επόμενη δεκαετία.
Αν και οι Ινδοί θα παραμείνουν κυρίως χορτοφάγοι, η ινδική διατροφή θα διαφοροποιηθεί. Η κατανάλωση δημητριακών αναμένεται να αυξηθεί, όμως η μεγαλύτερη κατανάλωση γάλακτος και γαλακτομικών προϊόντων, όσπριων, φρούτων και λαχανικών θα συμβάλει στην καλύτερη λήψη θρεπτικών ουσιών. Τα ψάρια θα αποτελέσουν επίσης σημαντική πηγή πρωτεϊνών, ενώ η κατανάλωση κρέατος θα αυξηθεί σημαντικά, αν και θα παραμείνει μεταξύ των χαμηλότερων στον κόσμο.
Οι βασικές αβεβαιότητες έγκεινται στις μακροοικονομικές επιδόσεις της Ινδίας, στη διατήρηση της αύξησης της παραγωγής και στη βιωσιμότητα των κυβερνητικών προγραμμάτων.
Σημείωση σχετικά με τις μακροοικονομικές υποθέσεις
Η μακροοικονομική κατάσταση στην οποία βασίζεται η παρούσα έκθεση υποθέτει μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,2% στις χώρες του ΟΟΣΑ. Οι οικονομικές προοπτικές των αναδυόμενων οικονομιών είναι εύρωστες αλλά θα αναθεωρηθούν ελαφρώς προς τα κάτω σε σύγκριση με την περασμένη δεκαετία. Οι περισσότερες αφρικανικές οικονομίες θα καταγράψουν ισχυρή μεγέθυνση. Το ισχυρότερο δολάριο ΗΠΑ θα επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα πολυάριθμων χωρών. Η τιμή του αργού πετρελαίου αναμένεται να φτάσει τα 147 δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι έως το 2023.
Για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε εδώ το πλήρες κείμενο της έκθεσης (στα αγγλικά):
Στέφανος Παπαπολυμέρου
papapolimerou@paseges.gr
πηγη: www.paseges.gr
